آموزش نحوه گچ کاری ساختمان (قسمت اول)
آیا نیاز به گچ کاری بخش کوچکی از ساختمان خود دارید؟ آیا به تازگی در حال یادگیری گچ کاری ساختمان هستید؟ آیا ناظر ساختمان هستید یا به عنوان کارفرما قصد دارید بر کار گچکار نظارت کنید؟ این مقاله نکات و کلیات مهمی را در خصوص آموزش نحوه گچ کاری ساختمان و مراحل و روند کلی کار ارائه می‌کند.
یکی از مهم ترین مراحل نازک کاری ساختمان عملیات گچ کاری و سفید کاری می‌باشد که خود شامل چندین مرحله است. گچ کاری ساختمان پس از اتمام عملیات سفت‌کاری و تاسیسات انجام می‌گیرد. بنابراین پس از اتمام اجرای دیوار، سقف و پس از کار گذاشتن لوله ها و تاسیسات آب و فاضلاب و نیز لوله‌های گاز و سیم‌کشی برق و تلفن انجام می‌گیرد.
در نظر داشته باشید گچ کاری یک کار تخصصی و نیازمند مهارت و تجربه می باشد. لازم است برای حرفه ای شدن در این کار نزد یک استادکار تجربه و آموزش دید. لیکن دانستن نکات و روش کلی و اصولی این کار مفید و لازم خواهد بود.
در این مقاله از آذین پیمان، ضمن آشنایی با نحوه و مراحل گچ کاری ساختمان، با خصوصیات و و ویژگی های یک گچ کاری مطلوب نیز به منظور انجام نظارت بر روند کار استادکار آشنا می‌شوید.
گچ چیست و چگونه بدست می‌آید؟
گچ یکی از مهمترین مصالح ساختمانی است که توسط حرارت در کوره از سنگ گچ بدست می آید. سنگ گچ در ایران و اکثر کشورها به وفور در معادن مختلف و بسیاری از کوه ها وجود دارد. فرمول این ماده سولفات کلسیم آبدار می باشد. این سنگ که به رنگ سفید مات می‌باشد پس از استخراج به کارخانه منتقل می‌شود.
سپس در کارخانه توسط حرارت بالا (180 درجه و بیشتر)، به اندازه کافی حرارت می بیند تا آب متبلور درون آن بخار شود. سپس ماده حاصل توسط ابزار آلات مخصوص به خوبی پودر می‌گردد. این ماده گچ خالص است.
می توان به گچ خالص حاصل مواد افزودنی اضافه نمود و انواع مختلف دیگر گچ مانند گچ رنگی، گچ گیپتون و … بدست آورد.
ترکیب کردن گچ با آب و ساخت ملات گچ
برای استفاده از گچ برای کاربردهای ساختمانی باید ان را با آب با روش صحیح ترکیب کرد و ملات گچ ساخته شود. باید بدانید که ساخت ملات گچ روش و ترفند ویژه خود را دارد که در ادامه آن را شرح می‌دهیم. در غیر این صورت گچ گلوله‌ای شده و ملات همگن و یکنواختی که برای سفیدکاری، گچبری و دیگر موارد ساختمانی مناسب باشد، بدست نمی‌آید.
اولین مورد مهم برای ساخت ملات گچ، اینست که ابتدا باید در یک ظرف یا استانبولی، آب بریزید و سپس به تدریج و به آرامی گچ اضافه کنید. به هیچ عنوان روی گچ آب اضافه نکنید. چرا که آب روی سطح گچ را فرا گرفته و آن را کلوخه‌ای می کند.
همچنین باید گچ را به آرامی و تدریجی و به صورت پاشیدنی به کل سطح آب اضافه کنید و همزمان آن را خوب هم بزنید. به هیچ عنوان گچ را به صورت پیمانه‌ای به آب اضافه نکنید.
اکنون سوال اینجاست که آب و گچ با چه نسبتی با هم ترکیب شود؟ یک روش متداول برای گچ گاران به این صورت است که سه چهارم (75 درصد) یک استانبولی را با آب پر می‌کنند. سپس به اندازه دو نیم بیل و حداکثر سه بیل به آن گچ اضافه می‌کنند. معمولاً اندازه استانبولی و یک بیل متوسط ثابت است.
نکات مهم در ساخت ملات گچ با آب
- باید ملات گچ ساخته شده را حداکثر تا یک ساعت و ترجیحاً نیم ساعت، استفاده کنید. به دلیل زمان بالای گیرش گچ، در صورت گذشت زمان بیشتر از یک ساعت، گچ سفت شده و دیگر کارایی مناسب و مطلوبی برای استفاده در گچ کاری و گچ بری و دیگر موارد نخواهد داشت.
از این رو باید به طور مستمر ملات گچ را تنها برای استفاده در فاصله زمانی کوتاه بسازید و همان لحظه آن را استفاده کنید. سپس مجدد این عمل را تکرار کنید.
- برای ساخت ملات از آب آشامیدنی و شیرین استفاده کنید. از آب چاه تنها در صورتی که بی رنگ و غیر اسیدی باشد می توان استفاده نمود به هیچ عنوان از آب آلوده و آبی که با کمی خاک و یا دیگر مصالح مخلوط شده استفاده نکنید.
- اگر ملات گچ را رقیق درست کنید (در واقع گچ را کمتر از مقدار لازم به آب اضافه کنید)، پس از خشک شدن گچ، حجم آن به میزان زیادی کاهش یافته و باعث ترک خوردن دیوار یا سقف می‌شود.
- از اجرای گچ در هوای سرد خودداری کنید. اگر آب ملات پس از یخ بزند، ملات ساخته شده فاسد و خراب می‌شود. همچنین هوای خیلی سرد باعث کاهش مقاومت ملات حاصل و ترک خوردن آن پس از خشک شدن می‌باشد. دمای مطلوب برای گچ کاری حداقل 15 و حداکثر 40 درجه می‌باشد.
- در صورت نیاز به گچ کاری در زمستان و یا اصرار کارفرما، لازم است اولاً در روزهای یخبندان این کار انجام نشود. ثانیاً از تجهیزات گرمایشی مانند بخاری و هیتر در محیط استفاده نمود و ورودی های ساختمان تا حد ممکن بسته و محفوظ شود. همچنین یک گزینه مطلوب دیگر، استفاده از گچ‌های پلیمری یا گچ سیوا و گچ دیرگیر می‌باشد.
اصول کلی گچ کاری دیوار و سقف
پس از ساخت ملات و قبل از اجرای آن روی سطح، باید زمانی حدود 5 دقیقه بدهید تا گچ به گیرش اولیه برسد. در غیر این صورت گچ پس از اجرا ترک خواهد خورد و همچنین مقاومت لازم را نخواهد داشت.
ابزار اصلی گچ کاری ماله نام دارد. کار با ماله به نظر ساده می آید، اما مهارت در آن نیاز به تمرین و تجربه دارد. برای گچ کاری روی انواع سطوح دیوار و سقف باید میزان کمی از ملات را با ماله بردارید. سپس ماله را به صورت زاویه دار روی قسمت کوچک و مشخصی از دیوار اجرا نمایید. لازم است چند بار روی این ناحیه به صورت رفت و برگشت ماله را بکشید تا گچ روی سطح کاملاً صاف و یکنواخت شود.
گچ کاران باتجربه علاوه بر زاویه دادن به ماله، با فشردن ماله یک انحنا به آن می‌دهند. این کار باعث می‌شود که لبه تیز ماله باعث ایجاد خط و شیار روی سطح دیوار و سقف نشود.
در بسیاری از اوقات لازم است گچ کاری را در دولایه انجام دهید. برای این منظور پس از اجرای لایه اول باید توسط برس‌های مخصوص سوزن‌دار، شیارهای متعددی روی سطح اجرا کنید. این کار باعث می‌شود لایه دوم به خوبی در لایه اول بست و قفل شود و هر دو لایه یکپارچه شود.
در مطلب بعدی، ادامه این مقاله و نحوه گچ کاری و روش کامل اجرای سفیدکاری روی دیوار و سقف را بررسی می کنیم.
